Art Nouveau: η ιδέα και οι βασικές ιδέες

Το Art Nouveau μπορεί να περιγραφεί ως ένα γενικό στυλ διακοσμητικής τέχνης που άκμασε στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Ποιες είναι όμως οι βασικές ιδέες και έννοιά του; Αν είστε περίεργοι να μάθετε περισσότερα, διαβάστε παρακάτω.

Περιλαμβάνοντας διάφορους καλλιτεχνικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένης της αρχιτεκτονικής, των καλών τεχνών και των διακοσμητικών τεχνών, το «Art Nouveau» μεταφράζεται σε «Νέα Τέχνη» και προέρχεται από το Βέλγιο το 1884. Ωστόσο, διαφορετικές χώρες γνώριζαν το κίνημα με διαφορετικά ονόματα: Jugendstil στη Γερμανία, Viennese Secession in Αυστρία, Glasgow Style στη Σκωτία, Arte Nuova ή Stile Liberty στην Ιταλία και Belle Époque στη Γαλλία. Ωστόσο, στον πυρήνα της, η Art Nouveau προσπάθησε να ενοποιήσει διαφορετικές μορφές και τομείς τέχνης, προωθώντας ένα συνεκτικό κίνημα. Οι καλλιτέχνες πίσω από αυτό το στυλ στόχευαν να εκσυγχρονίσουν την τέχνη και το σχέδιο αντλώντας κίνητρα από οργανικά και φυσικά σχήματα. Ως εκ τούτου, οι δημιουργίες τους παρουσίαζαν κομψά σχέδια με λεπτές, ασύμμετρες γωνίες και γραμμές.

Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Η γέννηση της Art Nouveau χρονολογείται από το 1884, όταν ο όρος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο βελγικό περιοδικό τέχνης «L'Art Moderne». Η έκφραση χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τις καλλιτεχνικές προσπάθειες μιας ομάδας που ονομάζεται Les Vingt, η οποία περιείχε 20 καλλιτέχνες αφοσιωμένους στην ενσωμάτωση διαφόρων μορφών τέχνης. Το όραμά τους εμπνεύστηκε τόσο από το κίνημα Arts and Crafts με επικεφαλής τον William Morris όσο και από το κίνημα Aesthetic. Τα μέλη του Les Vingt πολέμησαν σθεναρά τη μαζική παραγωγή προϊόντων χαμηλής ποιότητας που προκάλεσε η βιομηχανική επανάσταση και τα ακατάστατα, βαριά σχέδια που κυριαρχούσαν κατά τη βικτοριανή εποχή.

Αντίθετα, υποστήριξαν την ενσωμάτωση της αισθητικής και της λειτουργικότητας στα καθημερινά αντικείμενα, την αρχιτεκτονική και το design. Απηχώντας τα συναισθήματα του Γουίλιαμ Μόρις, πίστευαν ότι η διακόσμηση πρέπει να φέρνει ευχαρίστηση στους ανθρώπους που χρησιμοποιούν αυτά τα αντικείμενα αλλά και σε αυτούς που τα δημιουργούν.

Η Art Nouveau βρέθηκε στενά συνυφασμένη με τον μετα-ιμπρεσιονισμό και τον συμβολισμό στην καλλιτεχνική επιρροή. Επιπλέον, επηρεάστηκε σημαντικά από την αυξανόμενη γοητεία των Ευρωπαίων καλλιτεχνών με την ιαπωνική τέχνη κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1880 και του 1890, ιδιαίτερα από τις ξυλογραφίες καλλιτεχνών όπως ο Χοκουσάι. Αυτά τα prints συχνά παρουσίαζαν φυτικά μοτίβα και οργανικές καμπύλες, που αργότερα θα γίνουν κεντρικά στοιχεία του καλλιτεχνικού κινήματος.

Επιπλέον, αγκάλιασε την έννοια του Gesamtkunstwerk, ή του «συνολικού έργου τέχνης», με στόχο να επιτύχει μια ισορροπημένη συγχώνευση διαφορετικών καλλιτεχνικών πεδίων. Αυτό το κίνημα φανέρωσε τον ενοποιητικό του σχεδιασμό σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των καλών τεχνών, των γραφικών και του σχεδιασμού, της αρχιτεκτονικής, των επίπλων, του εσωτερικού σχεδιασμού, της υαλουργίας και του κοσμήματος. Το Art Nouveau, που περιγράφεται από καμπυλωτές καμπύλες, εκλεπτυσμένη χειροτεχνία από χάλυβα και γυαλί, χρυσές πινελιές και οργανικά μοτίβα, έφερε μια ξεχωριστή γοητεία σε κάθε τομέα που επηρέασε. Για παράδειγμα, στην αρχιτεκτονική, η τάση εμφανίστηκε ως απελευθέρωση από τις συμβατικές ιδέες δομημένου ορθολογισμού και σαφήνειας. Ξεκινώντας από τις Βρυξέλλες και αργότερα εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στο Παρίσι, παρέχοντας μια ρυθμική και εκφραστική επιλογή στους αυστηρούς οικοδομικούς κανονισμούς που έθεσε ο Georges-Eugène Haussmann. Αυτό το ύφος εισήγαγε λεπτές γραμμές και περίπλοκα διδιάστατα ή γλυπτά διακοσμητικά για τη δημιουργία οπτικά εξαίσια σχέδια. Και αν μιλάμε για γυάλινη τέχνη, αυτό έγινε επίσης μια από τις πιο εντυπωσιακές εκφράσεις του κινήματος.

Ένας άλλος εξέχων καλλιτέχνης ήταν ο Alphonse Mucha, ένας Τσέχος καλλιτέχνης, ο οποίος κέρδισε ευρεία αναγνώριση για τις σαγηνευτικές εμπορικές αφίσες και τις διαφημίσεις του. Απεικόνιζε τις ενδυναμωμένες γυναίκες της σύγχρονης εποχής του και μια από τις πιο διάσημες δημιουργίες του, η αφίσα «Gismonda» (1894), σχεδιάστηκε για το ομώνυμο έργο του Victorien Sardou. Αυτό το κομμάτι έγινε μια εμβληματική αναπαράσταση του κινήματος Art Nouveau αργότερα, αφήνοντας ένα αιώνιο αντίκτυπο σε αμέτρητους καλλιτέχνες που ακολούθησαν τον Mucha.

Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η κληρονομιά της Art Nouveau τέθηκε υπό έλεγχο λόγω της υπερβολικής διακόσμησης και της χλιδής της. Η περίπλοκη δεξιοτεχνία που απαιτείται για τις δημιουργίες του το έκανε κάπως αποκλειστικό και απρόσιτο σε ένα ευρύτερο κοινό. Έτσι, το κίνημα δεν άντεξε πέρα από τον πόλεμο, αλλά άφησε μια διαρκή επίδραση επηρεάζοντας τα επόμενα καλλιτεχνικά κινήματα όπως το Art Deco, ο Μοντερνισμός και ορισμένα στοιχεία του Bauhaus. Η οπτική του γλώσσα σηματοδότησε μια σύντομη αλλά αξιοσημείωτη εποχή στην ιστορία και οι απόηχοι της ομορφιάς του μπορούν να βρεθούν ακόμα σε πόλεις σε όλο τον κόσμο. Αρκεί να κάνετε ένα ταξίδι στο Παρίσι για να δείτε αυτήν την εντυπωσιακή κληρονομιά: μέσα από τις αυθεντικές εισόδους του σταθμού του μετρό που έχουν σχεδιαστεί σε στιλ αρ νουβό από τον Hector Guimard μεταξύ 1890 και 1930.